سعیدنخعی گلپایگانی

1)    مبارزه با رژیم منحوس پهلوی 

آیة الله آخوند ملامحمدجوادصافی از ابتداء با روی کارآمدن پهلوی اول (رضاخان)مخالف بود و اوراعامل انگلیسها می دانست وبا تمام برنامه های اوهمانند :طرح رئیس جمهوری رضاخانی ، کشف حجاب وهرآنچه که مغایر با شریعت اسلامی بود، سخت مخالفت می کرد وباآن ها مبارزه می نمود.

حضرت آیة الله العظمی حاج آقاعلی صافی درمصاحبه ای بامجله آموزه فرموده بودند:«مرحوم پدرما از همان اولی که رضاخان برسر کارآمد، می فرمود: رضا خان نوکرانگلیس ها است ودروغ می گوید که وابستگی به کشورهای خارجی ندارد.»

ایشان باتوجه به اطلاعات جامعی که ازسیایت های استعماری داشت همیشه مردم را از دسایس بیگانگان خصوصا انگلیسی ها برحذرمی داشت ومی فرمودهیچ گاه گول آن ها را نخورید ودرقالب اشعارذیل این گونه دسایس آن هارابرملاکرده وفرمودند:

انگلیسی درجهان افکنده دام مکر و فن                   ای  خدایا  مسلمین  را سید  و سالار کو

بحرپرموج و بلا دراوج وکشتی درخطر                 نوحِ کشتی بان در این دریا ی محنت بارکو

صفحه  روی زمین  بگرفت  دجال فتن                   مهدی  صاحب  زمان  و تیغ  آتشبار کو[19]

درجایی دیگردرشرح حال رضاخان وسوابق ننگین وخیانتهاوجنایتها ی او به مملکت وملت ایران ومبارزات ودشمنی او بااسلام ومسلمین اشاره کرده ومی گوید

عجب  تر آنکه  اندر این  میانه                       رضاخانی  که  بد ننگ  زمانه

به  امداد  همین   اشرار  نادان                       حکومت  یافت  اندرملک ایران

مگو  شه ، ظالمی  غدار و فتاک                     مگوشه،مردکی بی باک وناپاک

چو دیدندش به ظلم وجور،خورسند                   تملق  گو شدندش مردمی  چند

پی   تحصیل  دنیا   و   ریاست                      شدندش  یار، او را در سیاست

گروهی  هم زغفلت  چون مریدان                    ورا  گشته  دعاگو و ثنا  خوان

برابر   با   خداوندش     نمودند                     خدا و شاه  و میهن  می سرودند

جهالت   تا  بحدی  کرد  طغیان                     که  همتای  خدایش  کرد  نادان...

در این  اشعار  بنگر ای  برادر                     که  چون حق کرده با باطل برابر[20]

الف)مبارزه با جمهوری رضاخانی

رژیم منحوس رضاخانی درهمان بدو ورود، طرح رئیس جمهوری خود را ریخت وتصمیم گرفت که ازعلمای بزرگ به زورامضاء بگیرد،دربروجرد وگلپایگان به سپهبد امیراحمدی که درآن موقع درخرم آباد بود برای این کارماموریت داد ، مرحوم آخوند ملامحمدجواد صافی نه تنها خود با این کارمخالفت نمود بلکه علمای بزرگ دیگر مانند:مرحوم آیة الله آقاشیخ محمد سعید وحاج میرزامحمد باقرامامی را نیز به مخالفت برانگیخت ،که مخالفت آن دو منتهی به ابتلائاتی برای آن ها وهجرت مرحوم آقاشیخ سعید به اصفهان گردید[21].

آیة الله العظمی حاج آقا علی صافی در این مورد آورده اند«وقتی جمهوری رضا خانی اعلام شد،من چهارساله بودم وتاحدودی جمهوری را به یاد دارم،افرادی رابه اطراف فرستادند که مردم رابه رای دادن تشویق کنند ازجمله شخصی را به گلپایگان فرستاده بودند،فرماندار گلپایگان درآن وقت داماد مرحوم آقاسید محمد –امام جمعه تهران – بود،ایشان دردانشگاه تدریس می کرد واز آنجا که پدرما با امام جمعه روابطی داشت وقتی به گلپایگان می آمدبه پدر ماخیلی اظهار ارادت می کرد،وی فرستاده ای را که از تهران آمده بود پیش ما فرستاد وگفت که این چنین شخصی ازتهران آمده است ومی خواهد جمهوری را اعلام کند ومن برای این که خدمتی کرده باشم ، این کار رامی خواهم شما انجام بدهید.پدرم می گوید:لازم نیست،بلکه آنجاچند نفر ازعلماء هستند(چهارنفرکه همه ازبزرگان بودند) اگرآن ها نوشتندوامضاء کردند آن وقت من هم می نویسم،آن ها رفتند وصبح یکی از آن ها با نامه ای آمد که دونفر ازعلماء نوشته وجمهوری را تایید کرده بودند،البته آن دونفرآدم های بدی نبودند، ولی ازساده انگاری نامه نوشته بودند،ایشان می گوید که من چهارنفرگفته بودم ،اما این ها دونفرهستند،آن دونفر، هردو ازبستگان وبزرگان بودند یکی از آن ها مرحوم حاج میرزامحمد باقر بودند – که مرحوم آقای خمینی قدس سره در همین اطاقی که نشسته ایم درباره او می فرمود:درسفری با ایشان بودم ،بسیارخوش صبحت بودند به طوری که خیلی از راه را در رکاب ایشان پیاده می رفتیم وایشان صحبت می کردند ومامتوجه طولانی بودن مسیر نمی شدیم – سرانجام پدر ما نامه را امضاء نکرد، ایشان را اذیت کردند وگفتند که به شیراز تبعید می کنیم ،بعد حکمش را آوردند ونشان دادند ومرحوم پدرم فرمود:برای من هم خیلی بهتراست.»[22]

ب ) مبارزه باکشف حجاب

درسال1313شمسی هنگامی که مساله کشف حجاب مطرح شد ورژیم منحوس پهلوی تصمیم بر این کار گرفت علی اصغرخان حکمت شیرازی که درآن موقع وزیر معارف وفرهنگ ایران بود به شیراز مسافرت کرد ودرجشنی که به افتخار او درمدرسه شاپور منعقد گردیده بودوطبقات مختلف مردم نیز درآن حضور داشتند شرکت کرد وطبق برنامه قبلی پس از ایراد سخنرانی ونمایش ،ناگهان چهل زن ودختر بی حجاب روی صحنه آمدند وبه رقص وپای کوبی پرداختند،این صحنه که در نظرمردم بسیار زشت وزننده بود موجب تعجب همگان را فراهم آورد وهمگی در بهت وغم واندوه فرو رفتند وهمه فکر می کردند که شاید شاه از این موضوع بی اطلاع باشد ،اما پس ازچند روز در تهران در میدان جلالیه ،رئیس الوزراء (محمد علی فروغی [23]) دختران مدارس را بدون چادر جمع کرد وعلی اصغر خان درضمن نطقی گفت: بعضی گمان کردند که اقدامات در شیراز خود سرانه بوده ولی بدانید که موضوع کشف حجاب بانوان رای اعلیحضرت همایونی است وبایستی درمجلس به تصویب برسد ومی رسد،این موضوع که یکی از جنایات بزرگ رضاخان بود برای مردم مسلمان خصوصا علماء سنگین تمام شد ومخالفت همگان رابرانگیخیت .

مرحوم آخوندملامحمدجوادصافی ازجمله کسانی بود که در این ضمینه مخالفت خودرا اعلام داشت وباآن مبارزه نمود ونسبت به ظلم بی حد وحصری که ازطریق کشف حجاب واختلاط زن ومرد بر سنت اسلامی می شد ،انتقاد نمود.

حضرت آیة الله العظمی حاج آقاعلی صافی در این مورد آورده اند«چون دولت جنایت کار انگلیس که رضاخان را روی کار آورد در آرزوی تسلط بر تمام نواحی این مملکت بود و می دانست که تا اسلام را از میان نبرد و مردم را به امور مذهبی بی اعتنا نسازد نمی تواند به مقصد خود راه یابد ، از این رو در صدد برآمدندکه یک سری برنامه هایی را به دست رضاخان انجام دهند و این نوکر باوفای آنها هم سریعاً دستورها را یکی پس از دیگری اجرا می کرد و مخصوصاً از وقتی که او را به ترکیه پیش نوکر جنایتکار و ضد دین خود مصطفی کمال پاشا – که بعد حتی اسم خود را هم عوض کرد و چون با پیغمبر مخالف بود نام مصطفی را هم کنار گذاشت و به کمال اتاترک نام گذاری شد – فرستادند ، در مراجعت از آنجا در اعمال ضد دین و اسلام تندتر و جسورتر گردید .

در این مسیر اقداماتی نمود که به برخی از آنها در این اشعار اشاره رفته است . یکی از این اقدام ها کشف حجاب اجباری زنان بود . اشتباه نکنید اقدام به آزادی زن نکرد ، بلکه با زور و جبر و تشکیل مجالس و اجبار مردان و زنان به شرکت لخت و نیمه لخت در آنجا و گماردن ماموران غلاظ و شداد شهربانی در هر کوی و برزن چادر و روسری از سر زنان برمی گرفتند و می زدند و می بستند و می شکستند .

حتی جشن کشف حجاب را استاندار مشهد ، نجس روان به اسم ( پاک روان [24]) در ایوان صحن نو حرم حضرت رضا علیه السلام برگزار نمود و به زور مرد و زن را برای شرکت در آن مجلس بردند . در قم هم در صحن موزه – که حالا مسقف شده – تولیت آن وقت ،جشن کشف حجاب را برگزار کرد که عکس آن مجالس را دیده ام ، به هر حال کاری کردند که نه تنها مخالف اسلام بود ،بلکه در نظر دنیایی به قول اینها متمدن هم محکوم و مردود شمرده می شد [25].»

آخوند ملامحمد جواد صافی طی قصیده ای مفصل این اقدام ضد دینی را نکوهش کرده وفرموده:

همان ملحد که خصم مال وجان است                            همان  ناکس  که سرتا پا وبال است

نبود  او  را بسر چون  بویی از دین                             اهانت  کرد  بس  با   دین  و آیین

نمود  آن بد  سرشت   کمتر از  زن                              برهنه  بانوان  در  کوی  و  برزن

پی  کشف  حجاب آن  ناکس  پست                               بسی کشت و بسی آزرد وبس خست

زن  و  دختر  به   دست   پاسبانان                               به هر کوی  و گذر نالان  و گریان

برای    قسمتی    اشرار    بیعا ر                                دَ رِ  فحشا  گشود   آن  شوم   غدار

چه با عفت زنی کز خوف جان داد                               چه  آبستن   زنی   کو  حمل  بنهاد

بسا  محجوبه کز ضرب لگد  مُرد                                بسا  مستوره  کاندامش  شده خورد

همه  جا  زور  جشن  آن  گرفتند                                  به میل  خویشتن بس  یاوه گفتند

همی می خواست تا از بهر این کار                               امام   جمعه  تهران  کند  یار [26]

ولی  مردانه   وار آن   قائد   دین                                  نکرد او را در این تکلیف تمکین

چنان  برضد  او  کرد  استقامت                                   که نامش ماند  نیکو  تا قیامت

چرا مجبور در کشف حجاب است                               چرا اینگونه در رنج و عذاب است

بر ایشان بیش از اندازه جفا رفت                               هوای  نفس را  بین تا  کجا  رفت

اگر می بود  ما را  غیرت  دین                                 نمی کردیم  از این  ظلم  ،  تمکین

چه خیری پس در این کشف حجاب است                       چه کس سیراب آخر زین سراب است

هزاران   زحمت   آرد   بی    حجابی                          به   دلها   کینه   کارد  بی    حجابی

هزاران   فتنه ها    در  اوست   اندر                           هلاک  عالَمی   در اوست   مضمر

 پی   قوادی   زن   بهر    مردان                                عجب   دامی  بود  از بهر  شیطان

حجاب از بهر زن فخر و وقار است                             برایش  در دو  عالم ا عتبار  است[27]

درجایی دیگر خطاب به پهلوی گفته:

ای  که  داری  آرزوی  انخساف  ماه   شرع             وایکه ز اول فطرتت  از بد مخمَّر کرده اند

هرچه می خواهی بگو وهرچه می خواهی بکن         کار  فرمایان  عالم   کار  دیگر  کرده اند

یک دو روزی گر مساعد گشت وقت ایمن مباش       صد هزاران چون تو را با خاک یکسر کرده اند

این همان خانه است کاندر آن بجای عیش و نوش     بستر از  خاک  ملکشه  بهر سنجر کرده اند[28]

سرانجام دوران پهلوی اول با تمام مظالم وستمگری ها به پایان رسید وهمان گونه که این فقیه دل آگاه خبر دادآن ملعون(رضاخان) به ذلتی که عبرت همگان گردیدگرفتارشد وبه جزیره موریس تبعید وبرای همیشه تاریخ درآنجا دفن گردید،پس از او پسرش محمد رضا به سلطنت رسید ودوران جدید استعماری وبرنامه های ضد ایرانی وانسانی وخلاف شرع ،شروع شد وهمان گونه که آیة الله صافی آن روزگار را پیش بینی کرده بود ودر سروده های خود ازملت ایران می خواهد که تا هنگامی که او جای نگرفته ،کنارش بگذارند وگرنه او نیز راه پدر را ادامه خواهد داد،ایشان ضمن سروده ای می فرمایند:

اگرچه رفت آن مردود گمراه                          ولی آوخ که شد فرزند او شاه

نخواهد داشت جز ظلم وستم کار                        مثل باشد ، نزاید مار جز مار[29]