سیمای فرزانگان گلپایگان(5)

 

 

                                                      

مختصری از شرح احوال عالم وارسته مرحوم آیةالله آخوند ملا زین العابدین نخعی گلپایگانی

 

  تولد و تحصیلات

مرحوم حجت الاسلام والمسلمین آیت ا... آخوند ملازین العابدین (1) طاب ثراه در سال 1267 قمری در گلپایگان متولد 

و تحصیلات مقدمات را نزد علمای آن جا خصوصاً برادر بزرگوارش آخوند ملامحمدتقی نخعی گلپایگانی معروف به 

حاج آخوند فراگرفت و بعد از آن به قم و اصفهان مسافرت نموده و از محضر آیات عظام آن جا استفاده تا به درجه

اجتهاد و استغناء از علمای اصفهان رسیده و سپس مهاجرت به نجف اشرف نموده و مدتی از مجلس بحث

مرحوم حاج میرزا حبیب ا... رشتی (1234-1312 ق) و فاضل ایروانی استفاده کرده آنگاه مسافرت به سامرا

و مدتی طولانی از محضر و درس مرحوم آیت ا... مجدد حاج میرزا محمدحسن شیرازی بهره مند شده به نحوی

که در اصحاب خاص ایشان مورد توجه آن مرحوم گردیده و با مبرّزین و کملین اصحاب میرزا چون

مرحوم آیت ا... حاج ملا فتحعلی اراکی، مرحوم آیت ا... سیدمحمد فشارکی، مرحوم آیت ا... حاج سیداسماعیل صدر،

مرحوم آیت ا... میرزا محمدتقی شیرازی و مرحوم آیت ا... حاج میرزا حسین نوری اعلی ا... مقامهم جلیس،

هم بحث بوده و مقامات و معارف عالیه را با چنین اصحابی درک نموده و سپس به اصرار جمعی از علما مراجعت

به گلپایگان نموده و در آن جا مرجعیت تامه داشته و به ترویج دین و امر افتاء و قضاء و اصدار احکام شرعیه

و رتق و فتق امور مردم و رفع حوائج و گرفتاری های عامه می پرداخته تا آن که در چهاردهم ربیع الثانی 1347 قمری

وفات یافته و در مقبره ای در کنار در خروجی مسجد حجت الاسلام در شهر گلپایگان مدفون گردیده است. »

رحمه ا... علیه رحمه واسعه«.

از قضایای قابل توجه این که فرزند برومند ایشان مرحوم آیت ا... حاج آقا ریحان ا... نخعی گلپایگانی در بعضی

از نوشته های خود آورده اند که مرحوم والد هنگامی که در حال احتضار بودند و قوای ایشان به کلی از کار افتاده

و قادر به حرکت نبودند و علمای گلپایگان در اطراف بستر ایشان نشسته بودند دفعهً به غیر اختیار برخاسته و

چشم به اهل مجلس گشوده و فرموده نشسته اید در حالتی که پیامبر اکرم (ص) وارد شد و مجدداً چشم بسته و

در بستر آرمیده و به رحمت ایزدی پیوسته است.

در کتاب سرّ دلبران تألیف آیت ... حاج شیخ مرتضی حائری (رحمه ا...) آمده: در آن موقعی که مرحوم والد (2)

در قم بودند و درس خارج اصول و فقه می فرمودند و شاگردان فاضلی مانند آقای سیدمحمدتقی خوانساری و

آقای سیداحمد خوانساری (که هر دو از مراجع تقلید شیعه بودند) در درس ایشان حاضر می شدند و مخلص در

سنین قبل از بلوغ بودم، می شنیدم که ایشان فرموده بودند: آقای شیخ زین العابدین از علمای درجه اول شیعه

می باشند، ایشان بر »دُرر« مرحوم والد هم اشکالاتی نموده اند و در حاشیه »دُرر« نوشته اند. آنچه به نظرم

می رسد، مرحوم والد با کمال احترام سر منبر تدریس اسم ایشان را می برد و متعرض اشکال معظم له می شد،

علی الظاهر از جناب آقای حاج آقا روح ا... خمینی (3) حفظه ا... شنیدم که از گلپایگان، مسأله ای از مرحوم

حسین نائینی که آن روز اول مدرس یا در طبقه اولی مدرسین اجتهاد و نظر بودند و مرجعیت تقلید هم داشتند

[پرسیدند‍]، ایشان نوشته بودند: » تعجب است با وجود شیخنا الاستاد آقای شیخ زین العابدین در گلپایگان،

سؤال مسأله از من می شود.«

در این جا لازم است به نامه مرحوم آخوند خراسانی و شیخ عبدا... مازندرانی در پاسخ به مجلس شورای ملی

که در کتاب اسناد روحانیت و مجلس نوشته آقای عبدالحسین حائری می باشد اشاره شود، مبنی بر انتخاب

بیست نفر از علما که از مجتهدین و متدینین و مطلع از مقتضیات زمان جهت عضویت در مجلس شورا و

نظارت بر قوانین و تطبیق آن با شریعت مقدسه که در این خصوص مراجع معظم تقلید نجف بیست نفر را

مجلس معرفی نمودند که از جمله آنها یکی مرحوم آخوند ملازین العابدین و دیگری مرحوم شیخ عبدا... گلپایگانی

بوده است.

در پایان به نقل یکی از معمرین موثق، مرحوم آخوند ملازین العابدین نخعی هنگام بازگشت از نجف اشرف در

معیت برادر بزرگوارش مرحوم آخوند ملامحمدتقی نخعی مشهور به حاج آخوند که در آن سال به حج مشرف شده

و در عتبات عالیات به یکدیگر پیوسته بودند عازم گلپایگان شده متفقاً وارد این شهر شدند و مورد استقبال مردم

قرار گرفتند در این وقت شاعر مشهور و خوش سخن آن سامان مرحوم ثقه الاسلام والمحدثین میرزا غلام حسین

واعظ گلپایگانی متخلص به (پریشان) که در سرودن اشعار ذوقی سرشار و طبعی لطیف داشته قصیده غرّای

ذیل را در مدح آن دو بزرگوار سروده تقدیم داشت.

بر مشام جان، شمیم وصل جانان می رسد

یا خود از شهر سبا مرغ سلیمان می رسد

دیده پیر و جوان گردید روشن آن چنانک

پیرهن از مصر پنداری به کنعان می رسد

خلق را از شاخ شادی نوگل غیرت رسید

خوش فرح بخشا بهاری در زمستان می رسد

در مِنای شوق یاران جان و دل قربان کنند

کز مِنا عیدی مبارک تر ز قربان می رسد

مسجد و محراب را امروز وجد دیگر است

آری آری رونق این زینت آن می رسد

جبرئیل است این که می آید فرود از آسمان

یا برید از پیشگاه پشت ایمان می رسد

حاجی ناجی تقی متقی آن کاز شرف

خادمش را فخر بر دارا و خاقان می رسد

آن که اندر علم و حلم و زهد و تقوی و ورع

نیست اغراق ار همی گویم به سلمان می رسد

                                                                                       « سعید نخعی گلپایگانی»

پانوشت ها:

(1) فرزند مرحوم آخوند ملامحمدرضا و داماد مرحوم آیت ا... العظمی آخوند ملازین

العابدین گلپایگانی (معروف به حجت الاسلام)

(2) مرحوم آیت ا... العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم منظور است.

(3) امام خمینی (قدس سره).